Chirurgie bij kanker

Hierbij wordt meestal de tumor verwijderd door een operatie. De tumor kan daarna verder onderzocht worden. Dit onderzoek helpt bij het bepalen of een nabehandeling noodzakelijk is.

Hieronder word dieper ingegaan op chirurgie bij borstkanker. De verschillende soorten borstoperaties worden uitgelegd, als ook de weg name van lymfeklieren.

Borstoperaties    

Een borstoperatie is vaak een belangrijk onderdeel van de behandeling van borstkanker. Hierbij wordt de tumor en aangetast weefsel weggesneden. Hoeveel er wordt weggesneden, is afhankelijk van de plaats, de afmeting en het type tumor.  Er zijn twee soorten borstoperaties: borstsparend of een volledige amputatie.

Als de tumor relatief klein is en zich beperkt tot één plek in de borst voert men meestal een borstsparende operatie (tumorectomie) uit. Men bewaard op deze manier een zo groot mogelijk gedeelte van het gezonde borstweefsel.

Lumpectomie: enkel de tumor en een klein stuk van het gezonde weefsel rondom de tumor (veiligheidsmarge) wordt weggenomen. Deze methode wordt vooral gebruikt bij zeer kleine tumoren.

Gedeeltelijke mastectomie: de tumor wordt weggenomen met een bredere veiligheidsmarge gezond weefsel. Dit wordt ook een partiële mastectomie, brede marge excisie, wijde excisie of segmentele mastectomie genoemd.            

Kwadrantectomie: de tumor wordt verwijderd met een groter gedeelte van de borst (ongeveer een kwart). Deze methode wordt gebruikt bij de wat grote tumoren. Borstsparende chirurgie wordt altijd aangevuld met radiotherapie, die ervoor moet zorgen dat de kwaadaardige cellen die eventueel zijn achtergebleven in het borstweefsel, worden vernietigd.

Soms moet men de hele borst verwijderen om de borsttumor volledig te kunnen verwijderen. Dit noemt men amputatie, volledige of radicale mastectomie of ablatio. 

Bij een mastectomie is het niet altijd noodzakelijk dat de behandeling word aangevuld met radiotherapie.

In beide gevallen (borstsparende heelkunde of volledige mastectomie) moeten de lymfeklieren in de oksel ook verwijderd worden.

Door de weg name van een borsttumor kunnen er vervormingen of asymmetrie van de borsten ontstaan. Dit kan achteraf gecorrigeerd worden door plastische en reconstructieve chirurgie of het dragen van een uitwendige prothese. (zie nazorg-borstkanker)

Chirurgische weg name van de lymfeklier(en) 

Bijna altijd wordt er minstens één lymfeklier verwijderd. Als borstkanker uitzaait, gaat dit immers meestal via de lymfeklieren in de oksel. Aantasting van één of meer lymfeklieren is dan ook een belangrijke factor bij het bepalen van de verdere behandeling.

Wanneer er sprake is van uitzaaiing naar één of meerdere lymfeklieren volgt er tijdens de borstoperatie ook een chirurgische verwijdering van de lymfeklieren. Dit wordt ook wel een lymfeklierdissectie, okselklier uitruiming, okselkliertoilet, oksel debridement of oksel evidement genoemd.De verwijderde lymfeklieren worden onderzocht om na te gaan of de kanker naar deze klieren is uitgezaaid.

Bij een okselklier uitruiming is er echter wel een grote kans op bijwerkingen: doordat het vocht in de arm minder goed afgevoerd kan worden, kan er vocht ophopen en ontstaat er een zwelling (lymfoedeem) van de arm en/of de hand. Ongeveer de helft van de vrouwen ontwikkelt deze klachten na een okselklier uitruiming, soms pas jaren na de operatie. Door de zwelling kunnen de bewegingsmogelijkheden van arm en schouder ook beperkt worden.  Andere mogelijke problemen zijn tijdelijke of blijvende gevoelloosheid, een aanhoudend branderig gevoel en/of infectie van de arm.
Omdat de zwelling in de arm duidelijk kan toenemen door het afknellen van de arm of door een infuus in deze arm, is het heel belangrijk dat deze arm niet meer gebruikt wordt voor bloeddrukmetingen of bloedafname of infusen.

Om al deze risico’s te vermijden of tot een minimum te beperken, gebruikt men tegenwoordig meestal de schildwachtprocedure. De ‘schildwachtklier’ of ‘sentinel node’ is de eerste lymfeklier, die de tumor zou tegen komen als ze uitzaait via de lymfe.
Door tijdens de borstoperatie een speciale stof in de borst te injecteren kan deze schildwachtklier opgespoord worden. Deze wordt vervolgens verwijderd en onderzocht of ze kankercellen bevat. Als de schildwachtklier kankercellen bevat, wordt een volledige okselklier uitruiming gedaan. En indien de schildwachtklier zuiver is, worden de rest van de lymfeklieren niet verwijderd.

Meer info: www.allesoverkanker.be en www.kanker.be en https://www.kanker.nl/